Başka Evrende Hissettiren Sihirli Cam: Dokunmatik Ekran

Dokunmak, insanların hatta hayvanların birbirlerini anlamasına yardımcı bir histir. Peki ya bu teknolojide kullanılırsa? Tabi bu bizi şu anda şaşırtmıyor. Çünkü hayatımızın ta içinde bulunuyor. Gelelim dokunmatik ekrana: Bir ekranın fare ya da klavye kullanmadan hassas kalemle veya parmakla işlem yapılabilen ekran türüdür.

İlk patenti 1969’da alınsa da ihtiyaç duyan 1965’te E.A.Johnson isimli şahsiyet olmuştur. Dokunmatik ekran, 1995 yılına kadar Birleşik Krallık tarafından hava trafiğinde kullanıldı. Çoklu dokunmatik ekran olarak niteleyebileceğimiz günümüz dokunmatik ekranının temelleri 2005 yılında atılmaya başlanmıştır. Dokunmatik ekranın hayatımıza girmesi, birçok kolaylığı da beraberinde getirmiştir. Sayısız alanda da kullanılmaya başlanmıştır.

Dokunmatik Ekran Teknolojisi Nasıl Çalışır?

İngilizce Touch Screen olarak adlandırılan dokunmatik ekranlar, çoğumuzun hayatına cep telefonları ile beraber girdi. Aslında sadece cep telefonlarında değil; bilgisayar ekranları, Müzik çalarlar, televizyon açma– kapama düğmeleri, hesap makinesi, diz üstü bilgisayarlar, bankamatikler, tablet bilgisayarlar gibi birçok elektronik cihaz içerisinde dokunmatik ekranları görebiliriz. Parmaklarımızla veya kalem kullanarak dokunmatik ekranlı cihazlarımızla işlem yapabiliriz.

Teknik ifade olarak ifade etmek gerekirse dokunmatik ekranlar; LCD veya CRT ekran üzerine yerleştirilmiş olarak doğrudan ekran üzerinden giriş alabilen teknolojidir. Bu teknolojiyi dokunmatik ekran kalemi ile, ekran yüzeyine dokunarak kullanabiliriz.

Dokunmatik ekranlı elektronik aygıtları günlük hayatımızda kısa bir zaman önce kullanmamıza rağmen bu ekranların tarihçesi 1940’ lı yıllara uzanıyor. Özel laboratuarlarda ilk örnekleri geliştirilen dokunmatik ekran teknolojisi, ticari olarak ancak çok kısa bir zaman önce hayatımızda yer almaya başladı.

Dokunmatik ekran, duyarlı panel yardımıyla monitörün üzerinde yer alan ekrana dokunarak işlemler gerçekleştirmemize yardımcı olan ekran tipidir. Dokunmatik ekranlar harekete karşı, basınca karşı duyarlı olduğu için yapılan harekete göre tepki vermektedir. Dokunmatik ekran kullanılarak fare veya klavyeye kullanılmaksızın birçok temel işlemi gerçekleştirebiliriz.

Dokunmatik ekranların bir çalışma ilkesi vardır. Peki nasıl?

Bir dokunmatik ekranda birbirine temas edecek şekilde tasarlanmış ve yerleştirilmiş iki katman bulunur. Bu katmanlardan biri iletken diğeri de dirençli olacak şekilde tasarlanmıştır. Bu iki katmanı birbirinden ayrı tutmak gerektiğinden aralarında yalıtkan, mesafe koyucu bir katman daha yer alır.

Bunlar çok küçüktür ve çok sayıda bulunmaktadır. Bu yalıtkan katman, diğer iki katmanın normal süreçte birbirine dokunmasını engeller. Ekrana dokunulduğunda iki katman birbirine değer ve elektrik akımı bu süreçte değişim gösterir. Dokunulan yerin ne işlevi olduğunu hatırlar ve işlevi yerine getirir.

Dokunmatik Ekranların Çalışma Prensibi Nedir?

Dokunmatik Ekran, iletişim halindeki üç sistemden meydana gelmektedir. Dokunmatik ekran paneli, ekran panelinden gelen sinyalleri anlamlandıran ve yorumlayan kontrol sistemi ve kullanıcının nerelere dokunabileceği ile ilgili kullanıcıyı yönlendirme ve bilgi aktarma için kullanılan Grafik LCD’ lerdir.

Dokunmatik ekranlar;  çalışma prensipleri, kullanım amaçları ve bulunacakları yere göre çeşitli şekillerde olabiliyor. Bu tür ekranlarla ilgili günümüzde üç temel teknoloji kullanılmaktadır:

Rezistif dokunmatik panel: Direnç Sistemi olarak da adlandırılır. Cam panelin kaplanması için iletken ve dirençli metalik levhaların kullanılması esasına dayanır.

Kapasitif dokunmatik panel: Cam panelin üzerinde elektrik şarjını tutan bir katmandan meydana gelir. Daha hassas ekranlara sahiptirler. Enerji kayıpları daha fazla olmaktadır.

Kızılötesi dokunmatik panel: Yüzey akustik dalga sistemi olarak da adlandırılır. Cam levhanın kenarlarında bir çift güç çevirici bulundurulması esasına dayanır. Rezistif dokunmatik panel ve Kapasitif dokunmatik panele göre daha kaliteli görüntü verir.

Kapasitif Dokunmatik Ekran

Hemen herkes tarafından kullanılan cihazlarda kapasitif dokunmatik ekran teknolojisi kullanılır. Bu ekranlarda elektrik akışı için kuvvetli parmak baskısına gerek yoktur. Yüzeysel olan kapasitif ekranların algılayıcıları köşelerindedir. Parmakla ekrana dokunulduğunda dört köşeden de elektrik akışı ortaya doğru akar. Köşelerden gelen elektrik akışlarının birbirlerine olan oranı, dokunulan yerin tespit edilmesini sağlar.

Kızılötesi Ekran

Bu sistemde x ve y eksenleri bulunur. Bu iki eksende dizili halde çok ince hatlar yer alır. Bunların arasında da çok ince katman vardır. Hatların kesiştiği her noktada artı ve eksi değerlerinde elektriksel alanlar mevcuttur. Parmakla iletken alana dokunulduğunda değişimler oluşur. İnsan vücudunun elektrik akımı ürettiği göz önüne alınırsa ekrana dokununca elektronlar ve protonlar parmaktan ekrana yer değiştirir. Böylece işlemci, ne yapılmak isteniyorsa onu algılar. 

Dokunmatik ekran nedir nasıl çalışır